Welkom op de website van de MDHG

Belangenvereniging MDHG

1 day ago

Moet ik dan weer een strafbaar feit begaan?
Het verhaal van Mez.
Verhaal uit de Spuit 11 winter 2019/2020 door Teake Damstra

Het is 17 mei 2017 en de MDHG organiseert het daklozenoverleg met toenmalig zorgwethouder Eric van der Burg. Mez* geeft aan dat hij in afwachting van zijn traject uit alle nachtopvang is geschorst en nergens wordt geholpen. “Moet ik dan een strafbaar feit begaan om binnen te kunnen slapen?” roept hij wanhopig uit. Nog geen twee maanden later wordt hij inderdaad opgepakt. In de vele maanden detentie die volgen, doet Mez er alles aan om te voorkomen weer in deze situatie te komen. De hulp blijkt echter ontoereikend. “Moet ik dan weer een strafbaar feit begaan om binnen te kunnen slapen?” roept hij nu wanhopig uit.

Met goede voornemens belandt Mez in juli 2017 in JC Zaanstad. Daar komt men na een half jaar tot de conclusie dat hij vanwege zijn gebruiksverleden beter af is in een behandelkliniek. Mez wordt overgeplaatst naar de Forensische Verslavingskliniek in Almere. Nog geen drie maanden later wordt deze conclusie weer bijgesteld: zijn gebruik is niet langer leidend, het is de bedoeling dat de focus op zijn gedragsproblemen komt te liggen. En dus wordt hij weer overgeplaatst: naar een forensisch psychiatrische kliniek in Eindhoven: de Woenselse Poort.

In Eindhoven wordt de behandeling voortijdig beëdigd: men vindt hem daar niet te behandelen omdat hij hasj rookt. Nog voordat zijn persoonlijke bezittingen de kliniek in Almere hebben verlaten, gaat Mez in juli 2018 naar kliniek nummer drie: de Forensisch Psychiatrische Kliniek Fivoor in Poortugaal. Daar zou Mez 'werken aan een veilige en succesvolle terugkeer naar de maatschappij’. Tussen de spullen die met de eerder genoemde vertraging Mez’ achterna reist, vinden de bewaarders een minuscuul stukje hasj. Mez wist zelf niet eens meer dat hij dit “smokkelwaar” in zijn bezit had.

Omdat (soft)drugs kennelijk een absolute no go is bij dit behandelcentrum, wordt besloten het traject Poortugaal op 31-07-2018 te beëindigen. Beëindiging behandeling van een nagenoeg onmogelijk plaatsbare gedetineerde, aldus voorgaande behandelaren, betekent in dit geval afscheid nemen bij de voordeur. Mez -die dus naar Portugaal moest omdat hij hasj rookt, maar er uit moet omdat hij hasj had- staat daarom letterlijk zonder spullen, geld of instructies op een parkeerplaats op bijna 100 kilometer van zijn thuisstad Amsterdam.

In de hierop volgende dagen weet Mez af te reizen naar Amsterdam. Hij sprokkelt wat kleding bij elkaar en probeert binnen zijn Amsterdamse netwerk onderdak te vinden. Met niets om van te leven en geen benul wat hem is overkomen, komt hij op 14 augustus bij de MDHG.

Iedere ex-gedetineerde krijgt een ‘detentieverklaring’ mee: een waardevol bewijsstuk dat justitie je weer heeft overgedragen aan de maatschappij. Omdat Mez’ vrijlating nogal onverwacht kwam, heeft hij deze niet. We besluiten de kliniek in Poortugaal te bellen voor opheldering. Na het gebruikelijke “hiervoor moet u waarschijnlijk iemand anders hebben” komen we tot de conclusie dat Reclassering Antes verantwoordelijk is voor Mez. Zijn reclasseringsambtenaar had Mez echter al eerder gebeld voor uitleg over zijn situatie, maar die had daarbij het telefoongesprek beëindigd. Mez zou tijdens het telefoontje “te gefrustreerd” hebben gesproken. Het zorgt er voor dat deze man alleen met ons over de toon van Mez wil spreken, niet over de inhoud. Hij is geenszins van plan ook maar iets te doen tot de rechter uitspraak heeft gedaan over het vervolg, maar wanneer die zitting is, is nog onbekend. “Ik vermoed dat Mez dan wordt overgedragen aan Reclassering Amsterdam.” Een detentieverklaring krijgt Mez niet, wat betekent dat er niets voor hem te regelen valt: officieel zit Mez tenslotte nog altijd in de gevangenis.

Volgens Reclassering Amsterdam staat Mez niet op de aanmeldlijst en opereren zij enkel in opdracht van de rechter. We besluiten Mez aan te melden bij de Jan van Galenstraat voor een aanvraag bijstandsuitkering, onderdak en een briefadres. Met de gebruikelijke stapel huiswerk (aanvraagformulieren, formulieren vindplekken, instructies inzage bankgegevens) wordt een intake op 28 augustus geregeld. Precies een week voor die datum belt Mez ons van achterin een politiebus: hij wordt meegenomen naar cellencomplex West omdat hij blijkbaar sinds 10 augustus op de telex staat. Mez blijkt het restant van zijn oorspronkelijke straf uit te moeten zitten, omdat hij zich niet aan de behandelvoorwaarden zou hebben gehouden: vanwege het blokje hasj dat tussen zijn spullen zat. Dat heeft meer nadelen dan “slechts de straf uitzitten”. Mez hoeft daarmee ook op geen enkele nazorg te rekenen.

Tijdens de dertien maanden die hierop volgen, probeert Mez zijn terugkeer in de maatschappij zo goed mogelijk voor te bereiden. Het zal ook wel uit hem zelf moéten komen: het stukje hasj heeft er voor gezorgd dat Mez op 18 oktober 2019 zonder iets op straat staat. Hij heeft geen reclassering die iets kan betekenen qua onderdak en geen behandelaar die medicatie kan voorschrijven. Mez doorloopt intern de KVV-training (Kiezen Voor Verandering), herstelt zijn woningnetinschrijving en probeert zijn casemanager aan het werk te zetten. Veel meer dan zorgen dat zijn spullen na ruim vier maanden nog eens van Portugaal naar Zaanstad komen kan de casemanager niet doen. Mez wil zich aanmelden voor zorg in Amsterdam, maar voor het aanmaken van een account in aanmeldsysteem Trajectus is een mobiele telefoon vereist. Mez heeft deze niet, en casemanagers in JC Zaanstad mogen deze niet mogen hebben. Mez wil ook graag faseren (in stapjes wennen aan het leven buiten de bajes), maar de adressen die Mez opgeeft als logeeradres, worden allemaal afgekeurd.

In augustus van dit jaar, twee maanden voor zijn vrijlating, wordt Mez uitgenodigd voor het bezichtigen van een woning via Woningnet. In de afgelopen maanden heeft hij al vaker een woning aangeboden gekregen, maar die heeft hij moeten laten lopen omdat het nog te lang duurde voor hij vrij kwam. Mez heeft geen vermogend familielid of kennis om de huur alvast te betalen. Hij krijgt een dag verlof om de woning te bezichtigen en besluit deze te accepteren. De woning wordt toegewezen en de gebruikelijke lijst documenten moet worden aangeleverd. Even lijkt Mez niet aan de straat te worden overgeleverd, maar rechtstreeks een eigen woning te gaan betrekken. Deze hoop is van korte duur, want een noodzakelijk voorschot op zijn uitkering krijgt hij niet. Er moet eerst een detentieverklaring op het bureau van WPI liggen, en die krijg je pas op de dag dat je vrij komt.

Vier dagen voordat Mez op straat staat, wordt hij benaderd door twee jongedames van, zo vermoedt hij, ‘detentie en terugkeer’ van WPI. Of ze nog iets voor hem kunnen doen. Dat blijkt niet het geval.

Ten tijde van het schrijven van dit stuk is Mez drie weken uit detentie. De nachtopvang zit vol en Mez verblijft, tegen betaling, in wat hij ‘een junkenpand’ noemt. Mez doet geen oog dicht vanwege de constante toestroom van gebruikers en gaat zienderogen achteruit. Op de dag van zijn vrijlating zagen we nog een gemotiveerde man, maar drie weken later een gebroken, boze man die zich met moeite staande kan houden. Zijn uitkering is ontoereikend, ook omdat die aan het einde van de maand betaald wordt en het voorschot voor de eerste maand nu met zijn reguliere uitkering wordt verrekend. Zijn zorgverzekering is vooralsnog niet opgestart, omdat Zilveren Kruis alsnog een detentieverklaring wil hebben over de periode dat Mez in 2018 plots op straat stond: een detentieverklaring van 2,5 jaar geleden, die nooit heeft bestaan. Op 11 november werd hij opgenomen in het ziekenhuis, na wat een epileptische aanval leek. Omdat hij niet verzekerd is, betekent dit een grote rekening op een nieuw lijstje met schulden.

‘Moet ik dan weer een strafbaar feit begaan om binnen te kunnen slapen?’ roept hij nu wanhopig. En wij zeggen dan van niet.

* Mez is niet zijn echte naam.
De Spuit 11 is terug te lezen via de publicaties op mdhg.nl ... See MoreSee Less

Photo